Iyadoo ay sii kordhayaan wasakhowga hawada ee dhulkan aynu ku noolnahay, xanuunno ay keenaan ilma aragtida jeermiska fayraska loo yaqaan, sare ukaca kaarboon laba oksaydhka, hab nololeedkan casriga ah ee degdegta badan, nolosha mashquulkeedu sii badanayo iyo fiditaanka cabista sigaarka ayaa waxaa isweydinteenu tahay sideen ku ilaashan karnaa badqabka sambabadeena?
Qormadan aan astaanta uga dhignay 10 ka cunto ee ugu fiican ee naga caawin kara la dagaallanka fayrasyada jirkeenu baylahda uyahay islamarkaana noo dhowraya badqabka sambabkeena, ayaan jeclahay inaan wejiyo kala duwan ka eego, weliba cuntooyinka aan soo tixi doono oo badankood ah kuwo dalkeena laga heli karo.
Sambabku waxa uu ka midyahay xubnaha ugu muhiimsan jirkeena, waxa uu ka mid yahay xubnaha qashin saarka jirkeena u qaabilsan, waxa uu jirka ka saaraa hawada aynu isticmaalnay ee unugyada jirkeenu soo tufaan, hawada laga faa’iideystay oo isu bedeshay waskh, in jirka laga saarane ay halbowle utahay caafimaadkeena, waa hawada loo yaqaan KAARBOON LABA OKSAYDH oo hab saynis ahaane loo qoro (CO2), hawadan marka uu unug walba iska soo saaro waxaa lagu soo daraa dhiigga, dabadeedne waxaa ugu dambeyn la geeyaa sambabada.
Sambabadeenu habdhismeed ahaan waxa ay leeyihiin goob Abuurihii weynaa ugu talagalay inay isku weydaartaan hawada iyo dhiigga, waa goob dhiiggu wixi uu siday ee hawo wasakheysan ah ku wareejiyo unugyada shaqadaas u qaabilsan sambabada, islamar ahaantaana uu kula soo wareego hawada nadiifta ah ee sambabadu ka keeneen degaanka aynu ku noolnahay, waa hawada aynu sida joogtada ah ugu baahanahay ee OKSAJIINTA, oo hab seynis ahaan loo qoro (O2).
Halkaas waxaa lagu kala wareegayaa labadaas hawo, midi waa sun jirkeenu iska saarayo, midine waa lama huraan, la’aanteed nololi suuroobeyn. Dhiigga waxa uu la soo laabanayaa Oksajiinta uu ka soo qaado sambabada, sambabaduna waxa ay la laabanayaan Kaarboon laba oksaydh, si ay jirka uga saaraan. Dhiigga Oksajiinta waxa uu u qeybinayaa unugyada jirkeena, ka bilow oogada ilaa cirifka hoose ee cagaha, si unug kastaahi ugu adeegsado falgalladiisa nolosheenu ku socoto. Waa shaqo aynaan ka war heyn sida ay jirkeenu u sameynayo, kuma socoto rabitaankeena, awooddeena iyo isu duwiddeena, ee waa mid Abuuraheena sare noogu nimceeyay, inta ay nafi nagu jirtane sidaa isu daba taal shaqadaas iyo malaayiin shaqo kale uu Allihi na abuuray jirkeena usameeyay.
Ma jirto nimco ka weyn haddii aan fahmi laheyn sida habdhisyadeenu ushaqeynayaan, balaayiinta nude ee sida xikmadda Alle ah shaqadooda ugudanaya iyagoon wax khalad ah sameyn, amarrada kala duwan ee tira beelay ee ay kala qaadanayaan si howlihi loo igmaday u gutaan, waqtiga ay howlgudashadaas qabanayaan xawaarihiisa dartiis in badan kuma xisaabin karno waqtigan aan adeegsanno. Intaas iyo ka badan oo Allaah noogu deeqay misna had iyo jeer aynu ku jisaarno!. Allaah waxa uu quraanka ku leeyahay: [haddaad tirisaan nimcada Alle ma koobi kartaan], waa xaqiiq biyo kama dhibcaan ah, waana inaynu garano tabardarrideena iyo awoodda rabbi SWT.
Waxaa batay waqtigan dunida edegta noqotay cudurrada ku dhaca sambabada iyo neef mareenka, waxaa aad loo dareemay wasakhowga ay keeneen warshadaha, si gaar ah magaalooyinka waa weyn ee caalamka.
Sida ay sheegeyso hey’adda caafimaadka adduunka u qaabilsan (WHO), waxaa wasakhowga hawada uu sababaa dhimashada 4.2 Milyan oo qof adduunka dhan sanad kasta, waa tiro badan, waxa ugu weyn ee keenane waa falkaas bani aadamku waxyeellada u horseedayo degaankiisa.
Hawadaas wasakheysan waxa ay qabsataa xuubka ku dahaaran sambabada gudahooda, dabadeed waxaa ka buuxsamayo ilma aragtida hawadaas ay wadato, dabadeedne horseedda xanuunno fara badan oo isugu jira kuwa caabuq la xariira iyo kuwa aan la xariirin.
La soco Qeybta 2aad
No comments:
Post a Comment