Sirta Nolosha 2: Fahamka xanaaqa

Qeybta 8aad:

Waxaan iminka rabaa inaan laba ama Seddex Tusaale aan ka soo qaato qaabki asaxaabta iyo taabiciinti ay ugu dhaqmeen wixi uu baray nabiga NNKH ee maareynta Carada.

Saxaabiga weyn ee abuu darril_gifaari (rc) ayaa addoonkiisa waxa uu maalin ku yiri: (maxaad rida ugu deysay calafka farasku cuni lahaa?) markaasuu yiri (addoonki): waxaan rabay inaan kaa careysiiyo. Abuu dar waxa uu yiri:(ilaah baan ku dhaartaye waxaan ka dari oon ku dari Carada ajir, ilaah dartiis ayaan kuu xoreeyay).

Caalimki weynaa ee C/llaahi ibnu Mubaarak ayaa la weydiiyay: noo soo koob dabeecadda wanaagsan; waxa uu yiri: Carada oo laga tago.

Cali bin Xuseen ayaa waxa uu lahaa gabar jaariyad ah oo weysada u diyaarisa, maalin baa kirliga ay weysada ku siday ka fakaday oo wejiga ka daqray Cali bin Xuseen, markaasuu madaxa kor uqaaday, gabadhi baa ku tiri: ilaah SWT waxa uu leeyahay: {و الكاظمين الغيظ}        ( kuwa carooda qariya). Markaasuu ku yiri: waan qariyay caradeyda. Waxa ay tiri: {و العافين عن الناس} (kuwa dadka iska cafiya). Markaasuu yiri: ilaah wuu kaa cafiyay.  Waxa ay tiri: {والله يحب المحسنين} (ilaah waxa uu jecelyahay kuwa ixsaanka sameeya). Makaasuu yiri: iska tag xor baad tahaye.

Goormaa diintu na amreysaa inaan caroono?

Dhammaan aayadaha iyo axaadiista aan soo qaadanay ee ka hadlaya inaan la caroon ama la qariyo micnahoodu ma ahan in caradu dhammaanteed ay tahay wax aan habbooneyn, balse waxaa jira marar ay bannaantahay iyo marar ay waajib tahay in la caroodo.

Carada loo baahanyahay: haddii Diinta ilaah meel looga dhaco qofka muslimka ah waxaa looga baahanyahay inuu ka caroodo kana dhiidhiyo inti tabartiisa ah. Tusaale ahaan imaamu axmed iyo ibnu maajah waxa ay soo arooriyeen xadiis uu weriyay C/llaahi bin Camar bin Caas (rc) oo dhahayay: rasuulka ilaah ayaa ku soo baxay asaxaabta oo ka doodaya qadarta, caro dartiis waxaa mooddaa nabiga wejigiisa NNKH in lagu dhuftay xabbad rummaan ah (isbedelka wejigiisa ka muuqda awgiis), markaasuu yiri: [ma kan baa laydin faray? Ama ma kan baa laydiin abuuray? Quraanka baad ku dhufaneysaan qaarkiis qaarka kale, waa kan sababti loo halaagay ummadihi idinka horreeyay] saxaabiga xadiiska werinaya waxa uu yiri: kuma farxin meel aan dib uga soo dhacay nabiga NNKH sidaan ugu farxay meeshaas aan dib uga soo dhacay.

Sidoo kale waxaa jira meelo badan oo soo arooray in nabigu NNKH uu carooday, sida marki Usaama bin zeyd (rc) uu nabiga uga shafeecay gabadhi reer makhsuum ee wax xaday.

Haddaba ilaahey dartiis in loo caroodaa waa mid la mahadiyay aadna loogu baahanyahay inaan ilaalino, balse waxaa jira laba qeyb kale oo caro ah:

Mid bannaan: in qofku ka caroodo wax aan macsi ilaah ku jirin isagoon xadkiisa dhaafeyn, carrabkiisa iyo xubnihiisana ilaalinayo wax dhib ah ma lahan, inuu iska cafiyo oo caradiisa qariyo ayaase ukheyr badan.

Caro aan la oggoleyn: qofka inuu caroodo isagoo sheydaan u hiilinayo, baadil sameynayo ama qabyaalad iyo waxyaabo aan bannaaneyn ku jira waa wax ilaah dhaliilay, bal eeg aayadda 26aad ee suuratul fatxi.

Gunaanad:

 Isu soo wadaduuboo qormadan waxaan ka fahmi karnaa in risaalada uu xambaarsanaa nabi Muxammed NNKH ay tahay mid wadata  mucjiso cilmiyeed oo ilaa maanta meelo badan aan la gaarin in lagu ogaado qaabka sayniska casriga ah uu wax u dhigo, waxyaabaha qaarna ay si cad u muujisay mucjisada risaalada nabigeena NNKH, sida tan carada ama xanaaqa oo qaabka uu u xaliyay sunnaha muddo iminka laga joogo in kabadan 1400 sano aan horay loo arag. Inta caqliga leh dadyowga aan muslimka aheyne ay fahmi karaan in waxa uu waday ay ahaayeen waxyi ilaah.

Tixraaca qormada

1.      Kitaabka quraanka kariimka

2.      Fathul bari (Ibn Hajr Al-asqalani)

3.      (PDF) physiology of anger. Dr harry Mill. PhD. http://www.mentalhelp.net/poc/view_doc.php?type=doc&id=5805&cn=116

4.      Al-eajaz magazine. 33^th volume. Jumadal akhirah , 1430H

5.      Anger management tips. Mayo Clinic Hospital official website

DHAMAAD...