Thursday, 31 January 2013

Sirta Nolosha 2: Fahamka xanaaqa


Qeybta 5aad:
  Sidee lagu maareyn karaa xanaaqa?
Xal u helidda xanaaqa waxaan ku eegi doonaa laba qaab oo kala ah; diiniyan sida nala amray inaan u maareyno iyo dhanka maaddiga oo aan soo qaadan doono talooyinka khubarada. Waxaana ka billaabayaa talooyinka maaddiga ah.
Qodobada maareynta xanaaqa:
1.      Jooji howsha aad qabaneysid ee fikir waxyar: isku day inaad waqti siisid ka baaraan degidda cawaaqibka ka dhalan kara fal celis aad sameysid.
2.      Waa lakala fakar duwanaan karaa: ra’yigu ma ahan xaqiiq, ee waa sida ay wax kuula muuqdaan, sidaa awgeed tix geli fikirka qofka.
3.      U dhageyso si deggen:      Si aad wax u fahamto si deggen wax u dhageyso
 Si mug leh u eeg luqadda jirka qofka kale
Caddee waxa aad qabto ama sida ay wax kuula muuqdaan
Laabtaada fur waqti kasta iskuna day inaad wax fahamto intaan lagu fahmin
4.      Isku day inaad wax qortid: waxa ay ka mid tahay hababka la isku halmaamsiiyo xanaaqa loogana adkaado. Qor sheeko ama maqaal ka hadlayo dhacdo kaa careysiisay sidaad uga adkaatay inaad falceliso, si aad hadhow markale dib ugu noqoto ama u akhrisid. Si faahfaahsan uga hadal sida ay wax kula ahaayeen iyo waxa dhacay, kaddibne soo gunaanad sida aad xalka u aragtid. Marka aad mowqif la mid ah la kulantid dib ugu laabo oo akhri dabadeedne horumari talooyinkaada.
5.      Tallaab ha qaadin shakhsiyan: dadka waxkasta oo ay kugu sameeyaan ama kaa sheegaan waxba haka soo qaadin, isku day inaad bedesho fikradda lagaa qabo adigoo dhaqan wanaag muujinaayo, qofki xummaan kugu sameeyana ugu bedel weji iyo laab furnaan. Marka aad tahay qof difaac ka heysta hadallada uu maqlo ama lagu dhaho, dadka kale falkooda ama dhaqankooda waa uu isbedelayaa, mana noqoneysid dhibbane. Ogow cidi kaama careysiin karto inaad adiga doorato mooyaane, sidaa awgeed ha u oggolaan inay dadka kale taxakumaan laabtaada oo markey  rabaan kaa xanaaji karaan.
Istiraatiijiyada deggenaanta:
·         Neef qaado adigoo tirinaya neef qaadashadaadda ilaa dhowr iyo toban jeer
·         Xasuusnaw in nafsaddaada aad adiga xukunto, doorashadana aad adiga uun leedahay
·         Niyaddaada  ka saar xaaladda buuqa ama gacan ka hadalka meesha ka socda
·         Isku day inaad socod sameysid gaar ahaan meel kor ka furan
·         Naftaada u sawir adigoo joogo meel muuqaal fiican leh, sida bad, buuro iwm
·         Xasuusnaw noloshaada waa doorashadaada, sidaa awgeed ha oggolaan inaad murug ku noolaato
·         Dabaalo, jimicsi sameey ama ismadadaali, waxa ay kaa saacidayaan inay laabtaada degto
·         Sameey hiwaayad aad jeceshahay, sida buug akhris, socod, cayaar iwm
Ugu dambeyn:
1.      Xasuusnow  caradu waa niyad kac qof kastana uu si ula dhaqmo.
2.      Xasuusnow xanaaqu waa dabiici, gacan ka hadalkuse ma ahan dabiici ee waa qarbudaad.

Ma jiraan barnaamijyo lagu joojin karo dhicidda Carada?
Bishi marso 2008 bogga internetka ee BBCda waxa uu qoray Warbixin cinwaan looga dhigay (mashaakisha carada waa dawo la'aan) waxaa lagu sheegay warbixintaas in hay'adda mareykanka u qaabilsan caafimaadka nafsadda ay sheegtay: (Carada lalama dhaqmi karo ilaa kadib marka ay dhacdo dhibaato gacan ka hadal oo wax burburisa), tan oo micnaheedu yahay inaaney jirin barnaamij lagu joojin karo dhicidda Carada! Agaasimaha hay'addaas  waxa uu sheegay inay ceeb tahay in dadka lagu dulleeyo iyagoo dawo u raadinaya  carada.
Machadka ingiriiska ee maareynta carada waxa uu hoosta ka xarriiqayaa in la dhaqanka carada ay noqotay maanta arrin aad u adag lagama maarmaanna ay tahay in la raaco xeerar ama qaacidooyin isfaham bulshada aan ku dhex noolnahay.
La soco Qeybta 6aad